Een warmtepomp is een energiezuinig alternatief voor traditionele verwarmingssystemen. In vergelijking met een cv-ketel kan het elektriciteitsverbruik lager zijn door een efficiënter rendement. Maar hoeveel verbruikt een warmtepomp precies? En hoe verhoudt dit zich tot het verbruik van een standaard gasketel of een elektrische cv-ketel? In dit artikel vergelijken we het energieverbruik van verschillende warmtepompsoorten met traditionele verwarmingssystemen. Zo krijg je een duidelijk beeld van de kosten en besparingen op lange termijn.
Wat zijn de verschillende types warmtepompen en hun verbruik?
Er zijn vier hoofdtypes warmtepompen met uiteenlopend energieverbruik: lucht-water warmtepompen (3.750-7.500 kWh/jaar, COP 2-4), grond-water warmtepompen (2.700-4.300 kWh/jaar, COP 3,5-5,5), hybride warmtepompen (3.000-3.750 kWh/jaar, COP 4-5), en lucht-lucht warmtepompen (3.300-5.000 kWh/jaar, COP 3-4,5).
Een warmtepomp haalt warmte uit de omgeving en zet dit om in bruikbare energie. De efficiëntie wordt uitgedrukt in de Coefficient of Performance (COP), die aangeeft hoeveel warmte een warmtepomp genereert per eenheid elektriciteit. De formule hiervoor is:
[
\text{Verbruik} = \frac{\text{Energiebehoefte woning}}{\text{COP}}
]
Onderstaande tabel vergelijkt de verschillende types warmtepompen:
| Type warmtepomp | COP-bereik | Jaarlijks verbruik (kWh) |
|---|---|---|
| Lucht-lucht | 3 – 4,5 | 3.300 – 5.000 |
| Lucht-water | 2 – 4 | 3.750 – 7.500 |
| Grond-water | 3,5 – 5,5 | 2.700 – 4.300 |
| Hybride | 4 – 5 | 3.000 – 3.750 |
Hoe werkt het verbruik van een lucht-water warmtepomp?
Een lucht-water warmtepomp heeft een COP tussen 2 en 4, wat betekent dat voor elke kWh elektriciteit 2 tot 4 kWh warmte wordt geproduceerd. Bij een gemiddelde woning met een warmtevraag van 15.000 kWh per jaar, varieert het verbruik tussen 3.750 en 7.500 kWh per jaar.
De pomp onttrekt warmte uit de buitenlucht en geeft deze af aan een watercircuit. De prestatie varieert afhankelijk van de buitentemperatuur: bij lagere temperaturen daalt het rendement aanzienlijk, waardoor het elektriciteitsverbruik stijgt.
Wat is het energieverbruik van een grond-water warmtepomp?
Een grond-water warmtepomp heeft een COP tussen 3,5 en 5,5, waardoor het jaarlijkse verbruik varieert tussen 2.700 en 4.300 kWh. Dit is mogelijk omdat de bodemtemperatuur stabieler blijft dan de lucht, wat zorgt voor een constanter rendement.
Er zijn twee installatietypes: horizontale collectoren, die veel ruimte vereisen, en verticale boringen, die efficiënter zijn maar hogere installatiekosten hebben.
Hoe zuinig is een hybride warmtepomp in de praktijk?
Een hybride warmtepomp verbruikt gemiddeld 1.900-3.750 kWh elektriciteit per jaar, aangevuld met 30-50% van het oorspronkelijke gasverbruik. Dit systeem schakelt automatisch tussen warmtepomp en cv-ketel, afhankelijk van de buitentemperatuur en de efficiëntie.
Wat verbruikt een lucht-lucht warmtepomp gemiddeld?
Een lucht-lucht warmtepomp (of airco met verwarmingsfunctie) verbruikt 3.300 – 5.000 kWh per jaar bij een COP van 3 tot 4,5. Dit systeem is ideaal voor bijverwarming of kleine ruimtes, maar minder geschikt voor hele woningen.
Hoe verhoudt het verbruik van warmtepompen zich tot traditionele cv-ketels?
Warmtepompen zijn efficiënter dan traditionele cv-ketels. Een warmtepomp met COP 4 verbruikt slechts 3.750 kWh elektriciteit voor 15.000 kWh warmte, terwijl een hr-ketel 16.700 kWh gas nodig heeft met zijn rendement van 90%. Een elektrische cv-ketel daarentegen gebruikt de volledige 15.000 kWh elektriciteit voor dezelfde warmteproductie.
| Verwarmingssysteem | Jaarlijks verbruik | Rendement (COP/efficiëntie) |
|---|---|---|
| Lucht-water warmtepomp | 3.750 – 7.500 kWh | 2 – 4 |
| Grond-water warmtepomp | 2.700 – 4.300 kWh | 3,5 – 5,5 |
| Hybride warmtepomp | 3.000 – 3.750 kWh + gas | 4 – 5 |
| HR-ketel | 16.700 kWh gas | 90% |
| Elektrische cv-ketel | 15.000 kWh | 100% |
Wat is het verbruik van een standaard gasketel?
Een standaard cv-ketel heeft een rendement van 70-80%. Hierdoor verbruikt een woning met een warmtevraag van 15.000 kWh tussen 18.750 en 21.500 kWh aan gas per jaar.
Hoeveel energie verbruikt een hr-ketel jaarlijks?
Een HR-ketel heeft een rendement van 90%, dus voor 15.000 kWh warmte verbruikt deze 16.700 kWh aan aardgas.
Hoe verschilt het verbruik van een elektrische cv-ketel van een warmtepomp?
Een elektrische cv-ketel is minder efficiënt dan een warmtepomp. Voor 15.000 kWh warmte verbruikt deze 15.000 kWh elektriciteit, terwijl een warmtepomp met COP 4 slechts 3.750 kWh nodig heeft.
Welke factoren beïnvloeden het verbruik van een warmtepomp?
Het verbruik van een warmtepomp hangt af van verschillende factoren:
- Isolatiegraad – Een goed geïsoleerde woning verbruikt tot 70% minder energie.
- Buitentemperatuur – Bepaalt het rendement van lucht-warmtepompen.
- Afstemmen op woningbehoefte – Over- of onderdimensionering beïnvloedt het verbruik.
Wat is de invloed van de isolatie van je woning?
Een woning met E-peil < 50 kan tot 70% minder energie verbruiken dan een slecht geïsoleerde woning.
Hoe beïnvloedt het klimaat in België het verbruik?
Bij Belgische winters (3-6°C) blijft een lucht-water warmtepomp rendabel, maar bij extreme kou daalt de COP met 30-50%, wat het verbruik verhoogt.
Waarom is de juiste dimensionering belangrijk?
Een correct gedimensioneerde warmtepomp werkt tot 25% efficiënter doordat ze optimaal wordt benut.
Hoe bereken je de terugverdientijd van een warmtepomp?
De terugverdientijd wordt bepaald door de investering (€8.000-€20.000) te vergelijken met de jaarlijkse besparing (€500-€1.500). Dit geeft een terugverdientijd van 5-15 jaar, afhankelijk van subsidies.
Welke subsidies zijn beschikbaar?
In België bestaan fiscale aftrekken tot €5.400, gewestelijke premies van €1.500-€6.400, en een btw-verlaging.
Hoe verhouden de energiekosten zich op lange termijn?
Door stijgende energieprijzen daalt de totale eigendomskosten (TCO) van een warmtepomp met 20-30% over 20 jaar.
Wat zijn praktische tips om het verbruik te optimaliseren?
- Lagere aanvoertemperatuur – 2-3% extra efficiëntie per graad lager.
- Regelmatig onderhoud uitvoeren – Filters en warmtewisselaar reinigen.
- Gebruik maken van zonnepanelen – Vermindert elektriciteitskosten.
Een goed onderhouden en correct ingestelde warmtepomp kan je energiekosten aanzienlijk verlagen.