Een lucht-water warmtepomp is een energiezuinig alternatief voor traditionele verwarmingssystemen. Dit type warmtepomp haalt warmte uit de buitenlucht en zet deze om in bruikbare energie voor verwarming en sanitair warm water. In dit artikel ontdek je hoe een lucht-water warmtepomp werkt, welke voordelen het biedt en hoeveel de installatie kost. We bespreken ook beschikbare subsidies en geven tips voor het kiezen van de juiste warmtepomp voor jouw woning.
Wat is een lucht-water warmtepomp precies?
Een lucht-water warmtepomp is een verwarmingssysteem dat warmte uit de buitenlucht haalt en deze overbrengt naar het watercircuit van je verwarmingssysteem en sanitair warm water.
Het systeem bestaat uit twee hoofdcomponenten:
- Buitenunit: Onthoudt warmte uit de omgevingslucht en zet deze om via een koelmiddelleiding.
- Binnenunit: Geeft de verzamelde warmte af aan het watercircuit voor ruimteverwarming en warm water.
In tegenstelling tot een lucht-lucht warmtepomp, die lucht direct verwarmt, verspreidt een lucht-water warmtepomp warmte via radiatoren, vloerverwarming of een boiler. Dit maakt het een geschikte vervanging voor traditionele gas- of stookolieketels. De lucht-water warmtepomp wordt steeds populairder in België vanwege de energie-efficiëntie en lage CO2-uitstoot.
Hoe werkt een lucht-water warmtepomp?
Een lucht-water warmtepomp werkt volgens een koudemiddelcyclus in vier stappen: verdamping, compressie, condensatie en expansie.
- Verdampen: De buitenunit onttrekt warmte uit de omgevingslucht. Dit veroorzaakt de verdamping van een koelmiddel, zelfs bij lage temperaturen.
- Compressie: Het gasvormige koelmiddel wordt samengeperst in de compressor, waardoor de temperatuur stijgt.
- Condensatie: In de condensor geeft het hete koelmiddel warmte af aan het watercircuit. Hierdoor condenseert het koelmiddel weer tot vloeistof.
- Expansie: Een expansieklep verlaagt de druk van het koelmiddel, waarna de cyclus opnieuw begint.
Zelfs bij vriestemperaturen kan de warmtepomp efficiënt blijven werken. Dit komt doordat koelmiddelen verdampen bij extreem lage temperaturen. Het rendement van het systeem wordt weergegeven met de Coefficient of Performance (COP), die tussen 3 en 5 ligt bij moderne installaties. Dit betekent dat voor elke kWh elektriciteit, er 3 tot 5 kWh warmte wordt gegenereerd.
Wat zijn de voordelen van een lucht-water warmtepomp?
De belangrijkste voordelen van een lucht-water warmtepomp zijn energiebesparing, milieuvriendelijkheid, koelmogelijkheden, eenvoudige installatie en compatibiliteit met andere verwarmingssystemen.
- Energiezuinig: Kan tot 75% van de benodigde energie uit de lucht halen en slechts 25% elektriciteit gebruiken.
- CO2-reductie: Verlaagt de afhankelijkheid van fossiele brandstoffen en vermindert uitstoot.
- Verwarmen & koelen: Naast verwarming kan het systeem koude lucht leveren in de zomer.
- Eenvoudige installatie: Geen graafwerken zoals bij geothermische warmtepompen.
- Combinatie-opties: Werkt samen met bestaande radiatoren, vloerverwarming en zonnepanelen.
- Lange levensduur: Goed onderhouden systemen kunnen tot 20 jaar meegaan.
Waarom is een lucht-water warmtepomp energiezuinig?
Een lucht-water warmtepomp is energiezuinig omdat het systeem ongeveer 75% van de benodigde energie gratis uit de buitenlucht haalt en slechts 25% elektriciteit gebruikt, wat resulteert in een hoog rendement (COP) van 3 tot 5.
Het rendement wordt beïnvloed door het seizoensgebonden rendement (SCOP), dat het gemiddelde prestatieniveau over een heel jaar weergeeft. Dankzij moderne inverter-technologie kunnen warmtepompen efficiënter schakelen tussen verwarmingsniveaus en wordt onnodig energieverbruik verminderd.
Hoe draagt een lucht-water warmtepomp bij aan duurzaamheid?
Een lucht-water warmtepomp draagt bij aan duurzaamheid door het gebruik van hernieuwbare energie uit de lucht, significante vermindering van CO2-uitstoot, geen verbranding van fossiele brandstoffen en een perfecte combinatie met zonnepanelen voor een nog groenere energievoorziening.
Door een lucht-water warmtepomp te installeren kan de CO2-uitstoot van een huishouden met tot 50% worden verminderd in vergelijking met een gasketel. Wanneer de warmtepomp wordt gecombineerd met zonnepanelen, kan een woning volledig zelfvoorzienend worden in energie.
Hoeveel kost een lucht-water warmtepomp?
Een lucht-water warmtepomp kost tussen €6.000 en €14.000 voor het toestel, met totale installatiekosten tussen €8.000 en €30.000, afhankelijk van het vermogen, merk, type systeem en specifieke installatievereisten.
| Onderdeel | Prijsindicatie |
|---|---|
| Warmtepomp | €6.000 – €14.000 |
| Installatie | €2.000 – €16.000 |
| Totaal | €8.000 – €30.000 |
Welke factoren bepalen de kostprijs van een warmtepomp?
De kostprijs van een warmtepomp wordt beïnvloed door:
- Benodigd vermogen: Hoe groter de woning, hoe groter de pomp moet zijn.
- Type systeem: Monobloc-systemen zijn goedkoper dan splitsystemen.
- Merk & kwaliteit: Bekendere merken hebben doorgaans hogere prijzen.
- Installatiecomplexiteit: Aanpassingen aan bestaande verwarmingssystemen kunnen extra kosten opleveren.
Wat is de terugverdientijd van een lucht-water warmtepomp?
De terugverdientijd van een lucht-water warmtepomp ligt gemiddeld tussen 7 en 15 jaar, afhankelijk van:
- Energieverbruik en isolatiegraad van de woning.
- Beschikbaarheid van subsidies en fiscale voordelen.
- Stijging van energieprijzen waardoor besparing sneller oploopt.
Langetermijnvoordelen omvatten lagere energiekosten, hogere woningwaarde en een kleinere ecologische voetafdruk.
Welke subsidies zijn er beschikbaar voor lucht-water warmtepompen in België?
In België zijn er diverse subsidies beschikbaar voor lucht-water warmtepompen, waaronder de Vlaamse renovatiepremie (tot €2.500), een verlaagd BTW-tarief van 6% voor woningen ouder dan 10 jaar, en lokale gemeentelijke premies die per regio verschillen.
Subsidies per gewest:
- Vlaanderen: Premies via Fluvius tot €2.500.
- Wallonië: Terugbetalingspremies afhankelijk van inkomenscategorieën.
- Brussel: Energiepremies voor duurzame installaties.
Hoe kies je de juiste lucht-water warmtepomp voor jouw woning?
Om de juiste lucht-water warmtepomp te kiezen moet je rekening houden met het warmteverlies van je woning, het type afgiftesysteem (vloerverwarming of radiatoren), de beschikbare ruimte voor installatie, je warmwaterbehoefte, en het gewenste comfort versus budget.
Welke capaciteit warmtepomp heb je nodig?
De benodigde capaciteit van een warmtepomp wordt bepaald door het warmteverlies van je woning, waarbij meestal 1 kW vermogen nodig is per 10-20 m² woonoppervlak, afhankelijk van de isolatiegraad.
Richtlijnen voor capaciteit:
- Rijwoning (goed geïsoleerd): 6-8 kW
- Vrijstaande woning: 8-12 kW
- Grote villa: 12-16 kW
Wat zijn de verschillen tussen de beschikbare merken?
Verschillen tussen warmtepompmerken omvatten efficiëntiewaarden (SCOP), geluidsniveaus, temperatuurbereik, connectiviteitsmogelijkheden, garantievoorwaarden en service en onderdelenbeschikbaarheid in België.
Topmerken in België: Daikin, Panasonic, Viessmann, Vaillant, Mitsubishi Electric.
Wat zijn de ervaringen van Belgische gebruikers met lucht-water warmtepompen?
Belgische gebruikers zijn over het algemeen tevreden, vooral vanwege de energiebesparing en het milieuvoordeel. Enkele aandachtspunten zijn het geluidsniveau van de buitenunit, gewenningsperiode door andere verwarmingspatroon, en het belang van goede isolatie voor optimaal rendement.