Koelen met een warmtepomp wint in België snel aan populariteit. Maar moet je kiezen voor actief of passief koelen? In dit artikel ontdek je de verschillen, de systemen die het beste werken, de prijzen in België en hoe je je woning optimaal voorbereidt op warme zomers. We bespreken ook welke premies je kunt aanvragen en beantwoorden veelgestelde vragen over warmtepompkoeling.
Wat is koelen met een warmtepomp precies?
Koelen met een warmtepomp betekent dat je dezelfde installatie die je woning verwarmt, ook kunt gebruiken om warmte af te voeren en zo verkoeling te bieden. Dit gebeurt door het verwarmingsproces om te keren: in plaats van warmte van buiten op te nemen en af te geven aan de woning, wordt warmte juist uit de woning onttrokken en afgevoerd naar buiten of de bodem.
Een warmtepomp is in eerste instantie ontworpen voor verwarming, maar veel systemen kunnen ook koelen. In tegenstelling tot traditionele airconditioning, die vaak op fossiele brandstoffen draait, werkt een warmtepomp grotendeels op elektriciteit, wat energiezuiniger en milieuvriendelijker is.
Verschillende types warmtepompen kunnen koelen, waaronder:
- Lucht-lucht warmtepompen (vergelijkbaar met een airco)
- Lucht-water warmtepompen
- Bodem-water warmtepompen (geothermisch)
- Water-water warmtepompen
Wat is het verschil tussen actief en passief koelen?
Het verschil tussen actief en passief koelen zit in de werking en het energieverbruik:
| Kenmerk | Actief koelen | Passief koelen |
|---|---|---|
| Werking | Compressor draait om water te koelen | Alleen circulatiepompen actief |
| Koelvermogen | Tot 7°C watertemperatuur | Max. 4°C temperatuurdaling |
| Energieverbruik | Hoger door compressorgebruik | Zeer laag, nauwelijks stroom nodig |
| Geschikte systemen | Lucht-water, lucht-lucht, bodem-water | Alleen geothermische warmtepompen |
| Kosten per dag | Tot €8 aan elektriciteit | Max. €2 aan circulatiekosten |
Hoe functioneert passief koelen met een warmtepomp?
Passief koelen maakt gebruik van de natuurlijke koelte van de bodem. Water van ongeveer 10-12°C wordt door vloerverwarming of convectoren gestuurd, waardoor warmte uit de woning wordt onttrokken zonder dat de compressor aangaat. Omdat er nauwelijks elektriciteit wordt verbruikt, is deze methode uiterst energiezuinig en goedkoop in gebruik.
Wanneer is actief koelen de betere keuze?
Actief koelen is de betere keuze als je een sterke temperatuurdaling nodig hebt, bijvoorbeeld in slecht geïsoleerde woningen of extreem warme zomers. Omdat actief koelen werkt via de compressor, kan het water tot 7°C afkoelen, wat sneller effect heeft dan passief koelen. Dit is ideaal voor woningen zonder vloerverwarming of ruimtes die snel afgekoeld moeten worden.
Welke koelmethode past bij uw woning?
De keuze tussen actief en passief hangt af van:
- Mate van isolatie: goed geïsoleerde woningen profiteren meer van passief koelen.
- Afgiftesysteem: vloerverwarming en ventilo-convectoren ondersteunen passief koelen beter.
- Beschikbare ruimte: een geothermisch systeem vereist grondboringen voor passieve koeling.
- Koelbehoefte: actieve koeling werkt beter bij intensieve en snelle koelwensen.
Wat kost koelen met een warmtepomp in België?
De kosten voor een warmtepomp met koeling variëren sterk afhankelijk van het systeem:
| Type warmtepomp | Prijsbereik (incl. plaatsing) | Koelingstype |
|---|---|---|
| Lucht-lucht | €4.000 – €10.000 | Actief |
| Lucht-water | €7.500 – €14.000 | Actief |
| Geothermisch (bodem-water) | €10.000 – €25.000 | Passief/Actief |
| Geothermisch (water-water) | €15.000 – €30.000 | Passief/Actief |
Welke factoren bepalen de prijs van warmtepompkoeling?
De kosten worden beïnvloed door:
- Type warmtepomp (lucht-water is goedkoper, geothermisch is duurder).
- Capaciteit (kW) en afgiftesysteem.
- Bijkomende installatiewerken, zoals grondboringen voor geothermische systemen.
- Premies en subsidies die de investering verlagen.
Hoeveel bedragen de operationele kosten van koelen?
De operationele kosten zijn laag, vooral bij passief koelen.
| Koelmethode | Gemiddelde kost per dag |
|---|---|
| Passief koelen | €0,5 – €2 (circulatiepompen) |
| Actief koelen | €2 – €8 (compressor + pompen) |
Passief koelen biedt de laagste energiekosten en kan met zonnepanelen volledig energieneutraal werken.
Welke warmtepompsystemen zijn het meest geschikt voor koeling?
Hoe presteren lucht-water warmtepompen bij koeling?
Lucht-water warmtepompen presteren goed bij actieve koeling met een COP van 2 tot 4. Dit betekent dat ze 2 tot 4 keer meer koelenergie leveren dan de verbruikte elektriciteit. In warmere zomers daalt de efficiëntie, waardoor geothermische systemen stabielere koeling bieden.
Wanneer is een bodem-water warmtepomp ideaal voor koelen?
Bodem-water warmtepompen bieden de meest stabiele en energiezuinige koeling, vooral geschikt voor passieve koeling. Ze halen koelte uit de grond zonder dat de compressor moet werken, wat leidt tot minimale elektriciteitskosten en een lange levensduur van het systeem.
Hoe kunt u subsidies verkrijgen voor een warmtepomp met koelfunctie?
Er zijn in 2024 diverse subsidies beschikbaar:
| Regio | Maximale premie |
|---|---|
| Vlaanderen | Tot €6.000 via Mijn VerbouwPremie |
| Wallonië | Tot €4.500 via Prime Habitation |
| Brussel | Tot €4.250 via Energiepremie |
Aan welke voorwaarden moet u voldoen voor subsidies?
Om in aanmerking te komen voor een subsidie, moet je:
- Een erkende installateur inschakelen.
- Voldoen aan de energie-efficiëntienormen (COP/SCOP).
- De premie aanvraag indienen via de juiste overheidsinstanties.
Wat zijn veelgestelde vragen over koelen met een warmtepomp?
1. Is een warmtepomp zuiniger dan een airco?
Ja, vooral bij passief koelen. Actieve koeling gebruikt minder energie dan een klassieke airconditioning.
2. Welke ruimtes kunnen het best gekoeld worden met een warmtepomp?
Ruimtes met vloerverwarming of ventilo-convectoren zijn het meest geschikt.
3. Kan een bestaande warmtepomp achteraf uitgerust worden met koeling?
Sommige systemen kunnen achteraf worden omgebouwd voor actieve koeling, maar niet voor passief.
Installeer je een warmtepomp en wil je ook koelen? Dan is de keuze tussen passief en actief koelen afhankelijk van je woonsituatie. Een geothermisch systeem biedt de laagste energiekosten, terwijl een lucht-water warmtepomp flexibeler is. Bereken de juiste optie voor jouw woning en vraag subsidies aan om de investering te verlagen.